2005-10-07

Orð og ábyrgð

Jón Ólafsson hefur unnið meiðyrðamál gegn Hannesi Hólmsteini Gissurarsyni í Bretlandi. Málsatvikum er lýst í frétt á Mbl.is með svofelldum hætti:

Enskur dómstóll hefur dæmt Hannes Hólmstein Gissurarson til að greiða Jóni Ólafssyni, kenndum við Skífuna, um 11 milljónir króna vegna ummæla sem Hannes Hólmsteinn lét falla á ráðstefnu norræna blaðamanna í Reykholti í október 1999 og birti síðan á heimasíðu sinni. Fjárnámskrafa Jóns til fullnustu dómsins verður tekin fyrir hjá sýslumanninum í Reykjavík í dag.

Samkvæmt upplýsingum Morgunblaðsins var það lykilatriði í málaferlum Jóns ytra að útdráttur úr erindinu var birtur á ensku á heimasíðu Hannesar Hólmsteins og af þeim sökum hefði myndast grundvöllur fyrir málaferlum í Englandi.

Alls hljóðar krafa Jóns Ólafssonar upp á 11 milljónir með kostnaði.

Af hálfu Hannesar Hólmsteins er kröfunni mótmælt og má gera ráð fyrir að málið verði útkljáð fyrir Héraðsdómi Reykjavíkur. Dómurinn þarf m.a. að taka afstöðu til þess hvort skilyrði Lugano-samningsins séu uppfyllt en hann kveður á um að dómar í einkamálum í aðildarríkjum séu viðurkenndir á milli landa. Bæði Ísland og Bretland eru aðilar að sáttmálanum.

Heimild: http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/frett.html?nid=1161947

Í fréttinni segir Hannes að hefði hann „ákveðið að taka til varna í Englandi hefði hann að sjálfsögðu verið sýknaður enda hefði hann einungis sagt það sem væri satt og rétt; því hefði margoft verið haldið fram að Jón Ólafsson hefði auðgast á vafasaman hátt.“

Hefur Hannes, eða einhver annar, nokkurn tímann sýnt fram á með traustum rökum að Jón Ólafsson hafi auðgast á vafasaman hátt, að ekki sé minnst á haldgóðar sannanir? Nei alls ekki, enda vísar Hannes í einhvern óskilgreindan almannaróm. Það eru hvorki traust rök né haldgóðar sannanir. Því eru þessi ummæli Hannesar auðvitað dylgjur og rógburður. Það ætti Hannes best að sjá þar sem hann hefur, ásamt ýmsum lagsbræðrum sínum, verið duglegur að tala um dylgjur hjá öðrum; oftast af minna tilefni og á veikari forsendum. Fullyrðing Hannesar um að hann hefði unnið málið hefði hann tekið til varna er því líklega óskhyggja eða blekking til að slá ryki í augu fólks. Auk þess má spyrja: hefði verið kostnaðarsamt fyrir Hannes að vinna málið þar ytra? Hefði þá málskostnaðurinn ekki fallið á Jón Ólafsson?

Hannes segir að „sér fyndist fráleitt að hægt væri að draga hann fyrir dóm í Englandi fyrir ummæli sem hann lét falla hér á landi.“ Í fréttinni á Mbl.is segir að ummælin hafi verið látin falla á ráðstefnu norrænna blaðamanna í Reykholti í október 1999 og síðan birt á ensku á heimasíðu Hannesar. Birting á veraldarvefnum er alþjóðleg. Augljóst er því að ummælin féllu og voru birt á opinberum og alþjóðlegum vettvangi á alþjóðlegu tungumáli og því var grundvöllur fyrir málssókn Jóns á hendur Hannesi, enda hefði Hannes ella ekki verið dæmdur. Með því að gefa í skyn að það sé á einhvern hátt ranglátt að dæma Hannes í Bretlandi fyrir ummæli sem féllu á Íslandi er aftur reynt að slá ryki í augu fólks.

Í títtnefndri frétt Mbl.is segir að hin stefndu ummæli hafi verið á heimasíðu Hannesar á tímabilinu 1999 til 2004 þegar Hannes lokaði síðunni „til að losna við þetta stríð við Jón Ólafsson“. Þetta eru sérkennileg ummæli í ljósi þess að Það er fyrst og fremst Hannes sem hefur verið óþreytandi að tjá sig um Jón Ólafsson opinberlega og þá yfirleitt til að útmála hann sem skúrk með einum eða öðrum hætti. Ég minnist þess ekki að hafa séð Jón tjá sig um Hannes opinberlega með viðlíka hætti eða að sambærilegu umfangi, þó að það kunni að hafa farið fram hjá mér.

Hannesi finnist skrýtið að Jón höfði málið í Bretlandi, en þar býr Jón reyndar, samkvæmt fréttum. Það sem upp úr stendur er að niðurstaða málsins er fengin samkvæmt gildandi leikreglum, þ.e. breskum lögum og niðurstöðum þarlendra dómstóla sem Ísland hefur skuldbundið sig með samningum til að hlíta og við það situr.

Þegar kjarni málsins hefur verið greindur frá hisminu sem Hannes þyrlar upp, þá stendur þetta eftir: Hannes Hólmsteinn Gissurarson hefur farið með málflutning á hendur Jóni Ólafssyni án þess að geta stutt hann traustum rökum eða haldgóðum sönnunum. Fyrir þetta athæfi hefur hann hlotið dóm sem gæti verið aðfararhæfur að íslenskum lögum.

Hannesi hefur oft orðið tíðrætt um frelsið og örugglega einnig um að því fylgi ábyrgð. Hann hefur sannarlega nýtt sér frelsið með sínum hætti og verið einna ófyrirleitnastur manna í opinberri orðræðu á seinni árum. Þarna er einmitt mergur þessa máls. Hannesi er frjálst að tjá sig eins og honum sýnist, en hann ber líka ábyrgð á orðum sínum. Nú hefur reynt á slíka ábyrgð.

Hitt er svo annað mál að sú upphæð sem Hannesi er gert að greiða er svívirðilega há og hver sá sem þarf að greiða slíka upphæð fyrir ummæli, þó dæmd hafi verið ómerk, á alla samúð mína. Miðað við málsatvik finnst mér að Hannes hafi verið réttilega dæmdur, en tyftaður af óþarfri hörku.

Sjá einnig grein Magnúsar Norðdahl hrl á Djöflaeyjunni.

Engin ummæli:

Skrifa ummæli